Het perfecte bit vinden… Hoe belangrijk is dat voor jou en je paard? Merk je wel eens dat je paard heel gevoelig reageert op het bit, of juist nauwelijks? Of heb je het idee dat je paard het bit gewoon goed accepteert? Wist je dat vaak de meeste verandering zichtbaar is bij de paarden die geen bit problemen hebben? Het perfecte bit; dat is voor iedere ruiter en ieder paard anders. Het bit vormt een belangrijk communicatiemiddel tussen jou en je paard. Wat jij als ruiter wil, is dat de juiste signalen doorkomen bij je paard. En deze signalen komen het best door wanneer je een goed passend bit hebt.
Sprenger
Een bedrijf wat al jaren onderzoek doet naar bitten en hoe paarden erop reageren, is Sprenger. Het Duitse familiebedrijf (1872) ontwikkelt kwalitatief goede bitten op basis van ervaring en onderzoek naar de anatomie van het paard, zodat ruiter en paard een optimale combinatie kunnen vormen. Doordat Sprenger zich blijft ontwikkelen op het gebied van materiaal en vorm, is er voor elk paard wel een passend bit te vinden. En geloof het of niet: de bitten van Sprenger worden allemaal met de hand gemaakt in Duitsland, zodat een goede kwaliteit gegarandeerd kan worden.
Soorten materialen
Er bestaan verschillende materialen voor bitten, waarvan Roestvrij staal het meest gebruikte materiaal is. Roestvrij staal is een praktisch en duurzaam materiaal, maar het is niet speciaal ontworpen zodat het prettig is voor het paard. Aurigan en Sensogan zijn materialen ontwikkeld door Sprenger, die wel afgestemd zijn op de behoefte van het paard.
Roestvrij staal
De meeste bitten zijn gemaakt van roestvrij staal (RVS), een combinatie van ijzer en chroom. Deze bitten zijn vaak te herkennen aan de zilveren kleur. RVS-bitten zijn sterk, duurzaam, makkelijk te reinigen en geven geen allergische reacties bij het paard. Het nadeel van RVS-bitten is dat het materiaal vaak koud is, wat de speekselproductie remt. Daarnaast smaakt RVS van nature wat zuur voor het paard.
Aurigan
Sprenger is als eerste bedrijf onderzoek gaan doen naar het optimale materiaal voor bitten. Na aanleiding van dit onderzoek is het materiaal Aurigan ontwikkeld. De Aurigan-bitten bestaan voor 85% uit koper, 4% uit silicium en voor 11% uit zink. Door het hoge kopergehalte wordt de speekselproductie gestimuleerd. Koper geeft namelijk een zoetere smaak in de paardenmond. De bitten van Aurigan zijn nikkelvrij, waardoor deze geschikt zijn voor paarden met een metaalallergie. Ook nemen deze bitten de temperatuur van de mond snel aan, waardoor het bit comfortabeler aanvoelt voor het paard. De Aurigan-bitten van Sprenger herken je aan het pijltje aan de zijkant van het bit, wat altijd aan de linkerhand van het paard moet zijn en richting de neus moet wijzen. Goed ezelsbruggetje: je stapt links op en rijdt vooruit weg.
Sensogan
Omdat Sprenger altijd het beste voor ruiter en paard wil produceren, zijn na Aurigan de onderzoeken verder gegaan. De nieuwste ontwikkelingen hebben geleid tot een nieuw materiaal: Sensogan. Dit materiaal is een combinatie van 75% koper, 13% mangaan en zink 12%. Mangaan is een micronutriënt, een essentiële voedingsstof voor de dagelijkse behoefte van een paard. Doordat de stof in het bit verwerkt is, kan het in kleine hoeveelheden vrijkomen in de paardenmond. Dit kan positief bijdragen aan de ontspanning en spieropbouw van het paard. Dit is niet de enige verbetering! De Sensogan-bitten hebben een mooie witgouden kleur, en door de kleinere hoeveelheid koper in het bit blijft deze kleur ook mooi en glanzend. Het bit zal dus niet na gebruik gaan verkleuren, zoals de Aurigan-bitten. Sensogan mag net als Aurigan alleen door Sprenger worden geproduceerd. Ook deze bitten zijn te herkennen aan het pijltje aan de zijkant, alleen hebben Sensogan-bitten nog een zwarte cirkel om het pijltje heen.
Soorten bitten
Er zijn heel veel soorten bitten op de markt, waarvan we hier alleen de meest voorkomende uitleggen. De mondstukken zijn in meerdere soorten verkrijgbaar, maar ook de bitringen kunnen verschillend zijn.
Soorten Bitringen
- De watertrens is een bit waarbij de ringen los kunnen bewegen ten opzichte van het bit. Het voordeel hiervan is dat het bit het paard veel vrijheid in de mond geeft. Waar je wel goed op moet letten bij een watertrens is dat de maat van het bit en de bitring goed past. Het bit kan namelijk door de wrijvende werking ten opzichte van de bitring kwetsbare plekken veroorzaken in de mondhoek van het paard. Ook kan het bit mogelijk voor sensibele paarden afleidend werken doordat het bit zo beweeglijk in de mond is.
- De bustrens is een bit met vaste, ovalen ringen. Het voordeel hiervan is dat het bit stiller/stabieler in de paardenmond ligt en dat de signalen van de ruiterhand directer doorkomen bij het paard. Dit kan weer een nadeel zijn wanneer de ruiter onrustige handen heeft. Dit bit beschermt ook de mondhoek van het paard beter ten opzichte van de watertrens.
- De D-trens lijkt veel op de bustrens, want ook bij deze trens zit het mondstuk vast aan de ringen. Alleen waar de bustrens ovalen bitringen heeft, heeft de D-trens ringen in de vorm van een hoofdletter D. De lange zijde van de bitring begrenst extra aan de zijkant van de paardenmond. Dat is bijvoorbeeld heel fijn bij jonge paarden die extra ondersteuning nodig hebben in het leren sturen. Het bit kan hierdoor met sturen ook niet door de mond van het paard heen getrokken worden.
- Naast deze bitringen heb je natuurlijk ook nog de B-trens, kneveltrens, pessoa, pelham, etc. Dit zijn meer gespecialiseerde bitten. Wil je hier meer uitleg over? Vraag dan eens advies bij ons in de winkel.
Soorten mondstukken
- Een ongebroken bit is een bit waarbij het mondstuk uit één gedeelte bestaat. Dit deel kan recht zijn, of de vorm van de tong volgen. Een ongebroken bit werkt in op de mondhoeken en op de tong. Dit bit ligt heel stil en stabiel in de paardenmond.
- Bij een enkel gebroken bit is het mondstuk in het midden gebroken. Het bit werkt vooral in op de lagen; het tandeloze gedeelte van de mond. Er is bij dit bit een notenkrakerwerking, waarbij de punt van het bit in het gehemelte kan gaan prikken.
- Een dubbel gebroken bit heeft een dubbel gebroken mondstuk. Dit bit werkt in op de lagen en de tong. Het heeft niet de notenkrakerwerking en het geeft meer bewegingsvrijheid in de mond van het paard ten opzichte van een enkel gebroken bit.
Sprenger-Bitten
Sprenger heeft naast verschillende materialen, ook verschillende vormen ontwikkeld die uniek zijn voor Sprenger. We zullen hier een aantal belangrijke bitten van Sprenger aan jullie laten zien, maar de meeste bitten zijn ook nog in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar, bijvoorbeeld als watertrens, onderlegtrens, bustrens, D-trens, B-ring, ophaaltrens, kneveltrens, pelham en 3-ringtrens. Het grootste deel van de bitten is verkrijgbaar in Aurigan en Sensogan. De Aurigan- en Sensoganbitten hebben allemaal RVS bitringen, maar zijn ook verkrijgbaar met Aurigan bitringen als dat mooier bij je hoofdstel past.
Het Max-control Danger bit is een roestvrijstalen bit met een dubbel gebroken mondstuk. Dit bit werkt bij normale teugeldruk als een dubbel gebroken mondstuk, maar wanneer er meer teugeldruk wordt gebruikt verandert de werking in dat van een ongebroken bit. De werking wordt hiermee sterker. Dit is heel fijn wanneer je merkt dat je paard in bepaalde situaties zich sterk maakt, zoals op concours of met buitenrijden.
De KK-Ultra is een dubbel gebroken bit. De KK-Ultra bitten hebben een smaller tussenstuk dat 45° naar voren gekanteld is, zodat het bit sneller en zachter inwerkt op de tong van het paard. Dit is een prima bit wanneer je paard geen problemen heeft of als bit om mee te starten bij jonge paarden.
De Turnado is een enkel gebroken bit. Het mondstuk is 45 graden ten opzichte van elkaar gedraaid. waardoor er geen notenkrakereffect kan ontstaan. De ophouding werkt hierdoor sneller in op de tong en niet op het gehemelte. Deze vorm zorgt voor iets meer tongvrijheid dan een dubbel gebroken bit. Dit bit is daardoor ook geschikt voor paarden met lichte tongproblemen zoals het uitsteken van de tong. Je ziet bij de Turnado dat het middelste deel van het mondstuk een donkere kleur heeft ten opzichte van de rest. Dit gedeelte van het materiaal is opgeborsteld, wat ervoor zorgt dat het bit makkelijk te herkennen is.
De Dynamic-serie van Sprenger is met zowel een enkel gebroken als dubbel gebroken mondstuk verkrijgbaar. Deze bitten zijn optimaal gevormd naar de paardenmond, hierdoor komen je hulpen directer binnen bij je paard. Dit heeft als voordeel dat je nog verfijndere hulpen kunt geven. Dit bit is dan ook geschikt wanneer je verder in de opleiding van je paard bent. Door het voorgevormde mondstuk wordt de druk gelijkmatig verdeeld over de tong en de tongranden, waardoor het kauwproces wordt gestimuleerd. Hierdoor geeft het paard gemakkelijker na.
De Novocontact-serie van Sprenger bestaat uit 2 verschillende mondstukken. Het dubbel gebroken bit is speciaal ontworpen voor paarden die tegen de hand en/of sterk in de mond zijn. Het mondstuk heeft een breed gedeelte, wat bij normale teugeldruk op de tong en lagen ligt. Wanneer er een ophouding wordt gemaakt, kantelt het bit naar voren, waardoor het smalle gedeelte inwerkt op de tong. Hierdoor krijg je een effectievere en diepere inwerking. Door het voorgevormde mondstuk ligt het bit goed in de paardenmond en zijn de teugelhulpen directer voor het paard. Het enkel gebroken bit heeft ook dit voorgevormde mondstuk. Bij teugeldruk kantelt dit bit ook naar voren, maar dit bit verdeelt hierbij de druk over een groter oppervlakte in de mond. De inwerking van dit bit is hierdoor zachter en is meer geschikt voor paarden die moeite hebben met het bit aan te nemen, gevoelig zijn voor het bit of paarden die achter de teugel kruipen.
De WH-Ultra-serie van Sprenger is speciaal ontworpen voor paarden die het lastig vinden om te ontspannen op het bit. Door het beweegbare rolletje in het 45⁰ gedraaide middenstukje, wordt het kauwproces gestimuleerd en zal het paard sneller ontspannen.
Bij de WH-Ultra soft is het middenstuk beschermd met een rubberen laagje, wat dit bit geschikt maakt voor gevoelige paarden. Ook tongproblemen en tandenknarsen worden met dit bit grotendeels voorkomen.
Het Sprenger Flexcontrol bit is een enkel gebroken bit met een rubberen laag die de paardentong beschermt voor de gevoelige delen van het bit. Door dit laagje kan het enkel gebroken bit ook niet volledig buigen, waardoor de druk in de paardenmond beter verdeeld wordt. Dit is een fijn bit voor gevoelige paarden.
Het Comfort Mouth bit biedt het paard comfort aan in de mond door ruimte voor de tong vrij te laten. Het bit werkt hierdoor meer in op de lagen en bij teugeldruk op de tong.
Het KK Correctiebit is een voorgevormde watertrens, ontworpen voor paarden die zwaar op de hand zijn of tongproblemen hebben. Het is een ongebroken bit, wat ervoor zorgt dat het rustiger in de paardenmond ligt.
Ervaringen
Veel gestelde vragen
Een tijdje geleden was de vertegenwoordigster van Sprenger bij ons in de winkel en stelden we haar een paar veel voorkomende vragen. In het onderstaande filmpje vertelt ze welk bit geschikt zou kunnen zijn bij een sterk paard en bij een paard met tongproblemen.
Onze bitdeskundige Nicole
Natuurlijk is ieder paard anders en kun je niet altijd een specifiek probleem op dezelfde manier oplossen. Het is wel belangrijk dat een bit ook echt bij jouw paard past en bij jou als ruiter. Nicole, onze bitdeskundige, helpt graag bij het vinden van een passend bit en biedt hiervoor een bittenpasservice aan. Voor meer informatie over deze bittenpasservice klik hier. Nicole is Sprenger-gecertificeerd en volgt regelmatig trainingen en bijscholingen. Zij is erg enthousiast over de Sprenger-bitten.
“Sprenger ontwikkelt door ervaring en jarenlang onderzoek de kwalitatief betere bitten op de markt. De bitten van Sprenger zijn gemaakt van hoogwaardige materialen, die fijn zijn in het gebruik voor de paardenmond. Ook qua vorm worden de bitten ontworpen passend voor in de paardenmond. Sprenger heeft veel typen bitten, waardoor er altijd een geschikt bit bij zit voor de verschillende takken van de paardensport.‘’
Eigen ervaring
Om jullie van dichtbij iets te kunnen vertellen over de Sprengerbitten in de praktijk, zijn we zelf een paar bitten gaan testen. Amber heeft 2 bitten voor ons getest: de Sprenger Novocontact watertrens met dubbel gebroken mondstuk en de WH Ultra watertrens.
Amber is al haar hele leven bezig met paarden. Van jongs af aan rijdt ze al paarden in en traint ze verder voor de verkoop of voor hun verdere sportcarrière. Ze heeft meerdere paarden uitgebracht in het z-dressuur en is nu bezig met een aantal paarden in de springsport. Het leukst vindt ze het werken met jonge paarden. Ons paardentestpanel bestaat uit 2 paarden: Show it en Majestic.
Show it (vader: Show Down) is een 9 jarige ruin van 180cm hoog. Amber kreeg dit paard als 4 jarige. Show it is geen gemakkelijk paard, en daarbij ook heel sterk. Amber heeft z-dressuur met Show it gereden en is nu bezig met het springen. Show it heeft soms de neiging zijn hoofd omhoog te trekken en wordt naar de sprong wat sterk. Tot nu toe werd Show it gereden met een dubbel gebroken bustrens met een plat middenstuk. We hebben nu de Novocontact watertrens voor Show it uitgezocht om te testen, aangezien dit bit ontwikkeld is voor paarden die zich sterk maken en soms wat directere corrigerende druk nodig hebben.
Majestic is een 5 jarige merrie, die Amber verder traint voor in de springsport. Het is een paard met een moeilijk karakter. Ze is tot nu toe gereden met verschillende bitten, maar ze mag nog wat meer ontspannen tijdens het rijden. We hebben daarom het WH Ultra bit voor haar uitgezocht om te testen.
Na 4 weken testen merkte Amber wel een verschil bij Show it. “Het dubbel gebroken Novocontactbit van Show it is een mooi lichtgewicht bit wat fijn in de mond ligt. Ik ben nu 3 keer met Show it op concours geweest. Show it maakt zich voor de sprong vaak sterk door zijn hoofd omhoog te doen. Ik merk nu dat ik het hoofd van Show it met dit bit makkelijker naar beneden krijg voor de sprong. Ik kan Show it nu fijner corrigeren zonder onvriendelijk te zijn en zonder dat hij bang werd van het bit. Dit bit lijkt me alleen minder geschikt wanneer je een harde ruiterhand hebt, vanwege de directe inwerking. Voor ons werkt het bit in elk geval super goed, niet alleen tijdens het springen maar ook met het rijden in de bak en buitenrijden. Dit bit heb ik na de testperiode gekocht.”
Over het WH-Ultra bit bij Majestic vertelde Amber: “De eerste weken heb ik vooral grondwerk met Majestic gedaan. Tijdens het longeren viel mij op dat ze wel fijn kauwde en schuimde op het bit. Later heb ik het Novocontact-bit van Show it eens geprobeerd bij het longeren. Toen merkte ik wel dat ze veel stiller was aan de longelijn met dit bit. Wat het rijden betreft met het WH-Ultra-bit, merk ik dat Majestic veel bezig was met het bit in haar mond, waardoor ze wat onrustig overkwam. Dit zag ik ook al bij het longeren. Ik denk dat dit echt een fijn bit is voor paarden die zich wat afsluiten voor de ruiter. Maar als je paard normaal gesproken wel reactie geeft op het bit, dan is dit bit minder geschikt. Het paard wordt dan te onrustig, wat met rijden een ruis in de signalen kan geven.”
Ook viel Amber na de testperiode op dat het Sensogan-bit veel mooier blijft dan de Aurigan-bitten van Sprenger. “Ik heb al jaren een Aurigan-bit van Sprenger wat verkleurd is door het gebruik, waardoor het nu een doffe geel-goudenkleur heeft. Maar zelfs het nieuwe Aurigan-bit wat ik mocht testen heeft nu al die kleurverandering. Het Sensogan-bit blijft die mooie witgouden glans houden, ook na 4 weken intensief gebruik. Het bit is fijn schoon te maken en blijft lang mooi en goed.”
Ben je benieuwd geworden naar de werking van de Sprenger-bitten? Met vragen kunnen je altijd terecht in de winkel, of bij onze bitdeskundige Nicole. Wil je jouw paard eens laten bekijken door Nicole en wil je weten wat voor bit bij je paard past? Op afspraak kun je bij Nicole terecht voor een bittenpasservice. Dit kan iedere vrijdagavond, maar ook op een ander moment in overleg. Naast deze bittentestservice is er ook de mogelijkheid om het bit 2 weken thuis te testen. Kijk voor meer informatie en de procedure hier.